การใช้งานในที่กว้างอย่างทะเลทรายไม่มีปัญหา  แต่ความสูญเสียกลับสูงเมื่อเข้ามารบในเมือง  ตัวอย่างชัดเจนคือเหตุการณ์”แบล็คฮอว์กดาวน์”ที่กรุงโมกาดิสชูเมืองหลวงของโซมาเลีย  เมื่อขบวนฮัมวีถูกบีบให้วิ่งผ่านย่านเมืองเต็มไปด้วยจุดซุ่มโจมตี  เมื่อมันไม่หุ้มเกราะจึงเสียหายหนักจากคมกระสุนและเครื่องยิงจรวด(RPG)  แต่ด้วยความแข็งแกร่งของช่วงล่างจึงเอาตัวรอดมาได้  แม้จะไม่มีเกราะและป้องกันอะไรไม่ได้  แต่แนวโน้มสงครามในปัจจุบันที่เกิดในเมืองมากขึ้นทำให้ฮัมวีถูกนำมาใช้ในรูปแบบนี้บ่อย  ทั้งที่แท้จริงแล้วมันไม่ได้เกิดมาเพื่อรบเช่นยานเกราะของทหารราบเลย

หลังจากเหตุการณ์ในโมกาดิสชูและการทำสงครามในเมืองที่นับวันจะถี่ขึ้น  กองทัพจึงเร่งปรับปรุงฮัมวีให้ทนทานต่อกระสุนปืนเล็กและปืนกลได้  ฮัมวีรุ่นปรับปรุงมีรหัสเป็นทางการว่าM1114คันแรกออกจากสายการผลิตในปี1996  ถูกใช้งานระยะสั้นๆในแหลมบอลข่านก่อนจะใช้อย่างจริงจังในทะเลทรายตะวันออกกลาง  ฮัมวีหุ้มเกราะเหนือกว่าM998เดิมด้วยเครื่องยนต์เทอร์โบชาร์จ ระบบปรับอากาศใหม่ เสริมความแข็งแกร่งช่วงล่าง ติดเครื่องปรับอากาศ  ยิ่งกว่านั้นคือเสริมเกราะให้หนาขึ้นด้วยในส่วนที่นั่งและกระจกกันกระสุน  แม้จะปลอดภัยกว่าเดิมจากกระสุนปืนเล็กแต่ข้อเสียคือน้ำหนักมากขึ้น  พลประจำรถเจ็บหรือตายหนักกว่าเดิมเมื่อรถเสียศูนย์แหกโค้ง  ตามรายงานของกองทัพบกสหรัฐฯในอิรักที่เผยแพร่เมื่อปี2005  หลังจากรับฮัมวีหุ้มเกราะไปใช้ได้ระยะหนึ่ง   น้ำหนักเกราะที่มากขึ้นอีกเกือบตันทำให้ซดน้ำมันหนัก แม้จะเสริมความแข็งแรงแล้วแต่ชิ้นส่วนที่รับน้ำหนักก็ยังสึกหรอเร็ว

ปัญหาของกองทัพสหรัฐฯในอิรักคือถูกบีบให้รบในเมือง  เจตจำนงดั้งเดิมของมันคือใช้งานหลังแนวรบ เพื่อสังเกตการณ์หรือลาดตระเวนหาข่าวความเร็วสูง   ติดอาวุธไว้เพียงเพื่อป้องกันตัว  ถึงจะปลอดภัยกว่าจีปเดิมแต่ด้วยสภาพสงครามรบเต็มพื้นที่แบบไร้แนวรบของอิรัก  การเอาฮัมวีติดปืนกล.50คาลิเบอร์จึงไม่แตกต่างจากเอาทหารไปขับรถล่อเป้าวัดดวงกับกระสุนและระเบิดแสวงเครื่อง 

ช่วงปีที่ผ่านมาถึงปัจจุบันจึงมีเสียงวิพากษ์ว่ามันถูกใช้งานหลากหลายเกินพอดี  ส่วนใหญ่เป็นภารกิจเสี่ยงที่ต้องปกป้องทหารให้มากกว่านี้  ควรจะใช้ยานยนต์ที่ปลอดภัยกว่าให้มากขึ้น  เช่นรถเกราะล้อยาง”สไตรเกอร์”,รถเกราะสายพานลำเลียงพล”แบรดลีย์”หรือแม้แต่รถถังหลักM1”เอบรัมส์”  อีกแนวความคิดหนึ่งคือเปลี่ยนจากฮัมวีเป็น”รถเกราะป้องกันทุ่นระเบิด”(Mine Resistant Ambush Protected  MRAP)  เสริมเกราะหนาและกระจกกันกระสุน หน้าตัดท้องรถเป็นรูปตัวVเพื่อเบี่ยงเบนแรงระเบิด

ที่เป็นไปได้มากที่สุดในอนาคตอันใกล้นี้  คือจะมีรถรบพันธุ์ใหม่มาแทนฮัมวีในรูป”รถปฏิบัติการร่วมเบา”(Joint Light Tactical Vehicle  JLTV)เพื่อให้เข้ากับการสู้รบปัจจุบันและอนาคต  เมื่อยุทธวิธีเปลี่ยนไปยานรบก็ต้องเปลี่ยนตาม  คุณสมบัติของJLTVตามที่กองทัพสหรัฐฯวางไว้คือต้องปกป้องทหารได้จากสะเก็ดระเบิด,ต่อต้านแรงอัดจากระเบิดแสวงเครื่อง(IED)  มีอุปกรณ์ช่วยรบเป็นเครือข่าย  อัตราการอยู่รอดในสนามรบสูง  น้ำหนักต้องเบากว่า7ตันครึ่งเพื่อสะดวกแก่การลำเลียงด้วยเครื่องบิน  แล่นได้อีกไกลแม้ระบบหล่อเย็นเสียหาย เข้า-ออกได้ง่ายเมื่อมีเหตุฉุกเฉิน

เมื่อหันมามองกองทัพของเรา 1ใน36ชาติทั่วโลกที่มีฮัมวีประจำการ  หากพิจารณาถึงความเหมาะสมทางยุทธวิธี,ภูมิประเทศและเศรษฐกิจ  จะพบว่ารถแบบเดียวกันแต่มีความแตกต่างในองค์ประกอบแวดล้อมหลายอย่าง สำคัญที่สุดคือชาติเราไม่ได้ร่ำรวยพอจะปรนนิบัติบำรุงยานรบให้ได้ตามข้อกำหนดจากโรงงานเช่นสหรัฐฯ  ด้วยเครื่องยนต์8สูบความจุถึง6,500ซีซี.นั้น  ถึงจะใช้น้ำมันดีเซลแต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ามันไม่ใช่แค่”กิน”น้ำมัน  ฮัมวีแทบจะยกถังน้ำมัน”อาบ”กันเลยโดยเฉพาะเมื่อเข้าภูมิประเทศ  นอกจากนี้ยังมีปัญหาเรื่องมิติที่กว้างถึง2เมตรครึ่ง  เปรียบเทียบแล้วเห็นได้ชัดว่ากว้างกว่ารถกระบะขับเคลื่อนสี่ล้ออื่นๆ  เมื่อเข้าทางซอยในชนบทจึงกินพื้นที่ถนนมากกว่าครึ่ง    

เมื่อมันไม่ได้ถูกออกแบบมาให้สู้รบโดยตรงดังกล่าวแต่ต้น  เมื่อแล่นทับระเบิดแสวงเครื่องเช่นที่ภาคใต้จึงรักษาชีวิตทหารไม่ได้  ในเมื่อระเบิดที่วางมีอานุภาพร้ายแรงและใช้มาก  ถึงจะใช้รถหุ้มเกราะหนา,หนักกว่าเช่นV150ก็ยังเอาไม่อยู่  ดังปรากฏในช่วงหนึ่งของข่าวการก่อการร้ายเป็นภาพรถเกราะชนิดนี้หงายท้องล้อหลุดกระเด็นจากเพลาเหมือนของเล่น

เท่าที่พบในงานแสดงยุทโธปกรณ์”ดีเฟนซ์ แอนด์ ซีเคียวริตี้ 2007” ที่เมืองทองธานี  สิ่งที่ทำให้เราอุ่นใจเล็กๆคือกองทัพบกไทยได้ผลิต”รถปฏิบัติการต้นแบบ”ขึ้นมาใช้ในภารกิจเดียวกับฮัมวีแล้ว  เป็นรถSUVเหมือนกันแต่ใช้เครื่องยนต์เล็กกว่าคือดีเซล3,000ซีซี.คอมมอนเรล เป็นเครื่องยนต์แบบเดียวและความจุกระบอกสูบเท่ากับSUVปกติ  ช่วงล่างจากรถปิคอัพสัญชาติญี่ปุ่น  เล็กและคล่องตัวกว่าแต่บรรทุกทหารได้เท่ากัน ที่สำคัญคือประหยัดกว่าครึ่งต่อครึ่งตั้งแต่ราคาตัวรถ  ไปจนถึงค่าน้ำมันและค่าบำรุงรักษา   นำมาดัดแปลงให้ติดอาวุธเหมือนฮัมวีก็ได้ทุกประการ  ไม่ว่าจะเป็นเครื่องยิงลูกระเบิด,ปืนกลขนาด.50นิ้ว,ปืนกลM60และอื่นๆ  ทำความเร็วทางเรียบได้สูสีแต่เมื่อขึ้นทางชันจะไต่ได้เร็วกว่าฮัมวีเพราะน้ำหนักน้อยกว่า หากจริงจังกับการพัฒนาและผลิต   ผลพวงอีกอย่างคือมันจะเป็นตัวสร้างงานและรายได้ให้ประเทศ  มีโอกาสส่งออกก็จะนำรายได้เข้าประเทศได้มหาศาลเช่นกัน  ยิ่งในสภาวะปัจจุบันที่น้ำมันแพงคงไม่ใช่แต่ชาติเราเท่านั้นที่คิดประหยัด

การริเริ่มดัดแปลงรถยนต์ใช้งานทางทหารจึงเป็นความคิดที่ดี  เหมาะกับสภาพเศรษฐกิจที่เราต้องพึ่งพาตัวเองมากขึ้น  ใช้จ่ายอย่างพอเพียง  ฮัมวีอาจจะเหมาะกับสหรัฐฯหรือประเทศร่ำรวยอื่นก็จริง  แต่ด้วยราคาน้ำมันอันเป็นต้นทุนของทุกสิ่งนับวันจะแพงขึ้น  การจะคงขีดความสามารถของกองทัพไว้ให้พร้อมป้องกันประเทศเสมอ  จึงต้องคำนึงถึงความประหยัดและสามารถหาทดแทนได้ในประเทศ

อีกแนวความคิดที่กำลังถูกทดสอบ  คือการใช้รถATV(All Terrain Vehicle)กับพลประจำ2นายเหมือนมอเตอร์ไซค์แต่มี4ล้อ  แบบเดียวกับที่ใช้ในกีฬาเอ็กซ์ตรีมหรือเพื่อการสำรวจ   ดัดแปลงดีๆจะบรรทุกทหารได้ถึง3นายพร้อมอาวุธ  ด้วยความคล่องตัวและเครื่องยนต์กำลังสูงที่บุกไปได้ทุกที่  หน่วยรบพิเศษเช่นSEALของสหรัฐฯในอิรักจึงดัดแปลงใช้ในหลายภารกิจ  ทั้งการลาดตระเวน สอดแสม รวมถึงธุรการ  ในภาคใต้ของไทยก็เริ่มใช้รถประเภทนี้แล้วเช่นกัน  ถึงจะดูเสี่ยงเหมือนมอเตอร์ไซค์แต่ก็ยังเสี่ยงน้อยกว่าฮัมวีเมื่อแล่นเข้าสู่พื้นที่    ความแคบของยานและทัศนวิสัยที่ดีกว่าช่วยให้มองเห็นทางง่ายและหลบหลีกกับระเบิดได้ดี เว้นแต่กรณีที่ซุ่มคอยกดสวิทช์ข้างทางซึ่งหากโดนเข้าไปสภาพก็คงไม่ต่างจากฮัมวี

การใช้ATVนี้หากพิจารณาประวัติศาสตร์จะพบว่าไม่ใช่ของใหม่  เมื่อสงครามโลกครั้งที่2กองทัพเยอรมันก็มียานชนิดเดียวกันคือ”เคตเตนคราฟทราด”(Kettenkraftrad)  ATV กึ่งสายพานบังคับทิศทางล้อหน้าด้วยแฮนด์เหมือนมอเตอร์ไซค์ ลุยได้ทุกภูมิประเทศ  ใช้ได้ผลมาแล้วกับสมรภูมิในเมืองทั้งแนวรบตะวันออกและตะวันตก

เมื่อสภาพเศรษฐกิจเปลี่ยนไป  รูปแบบสงครามเปลี่ยน  กองทัพคือองค์กรที่รับผลกระทบโดยตรง    เมื่อปัญหาคือต้องเปลี่ยนแปลงตามเพื่อคงขีดความสามารถไว้ให้ได้  ในสภาพที่ถูกกดดันหนักที่สุดทั้งเศรษฐกิจและการเมือง  คำตอบคือต้องหาวิธีให้ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่าที่สุดให้ได้  เมื่อฮัมวีเริ่มทำให้รู้สึกว่า”จ่ายแพง”และไม่เหมาะกับสภาพแวดล้อมของเรา  ถึงเวลาหรือยังที่จะทดแทนด้วยพาหนะอื่นที่เหมาะกว่า ประหยัดกว่า และหาชิ้นส่วนอะไหล่ทดแทนภายในประเทศได้ง่ายกว่า?

ผมว่ารัฐบาลชุดนี้คงต้องออกงบประมาณ

สำหรับความมั่นคงในประเทศและระหว่างประเทศเยอะมากขึ้นกว่ารัฐบาลพลเรือนที่ผ่านมา ก็เพราะต้องเอาใจเหล่า สาม สีทั้งหลายเพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์ วิปโยคซ้ำอีกครั้ง เป็นหมูและแมว ทำนองนี้อะครับ

    งบประมาณของทหารถึงได้ผ่านฉลุยดั่งใจนึก ไม่ต้องมาเข้ารัฐสภาชี้แจงขัดขากันให้เมื่อยปาก

รถต้นแบบ กลัวว่าสุดท้ายก็ยังเป็นต้นแบบ ของจริงกับซื้อต่างประเทศ ไม่พอเพียง

ทหารเรือ ต่อเรือขึ้นเองหรือสั่งต่อในประเทศ พอเพียง

ทหารอากาศ มีการสร้างเครื่องบินต้นแบบ ถ้าหากมีการสั่งซื้อใช้งานจริง ผลิตจริง ก็พอเพียง

ทหารบก รถสามารถผลิตได้ในประเทศ สามารถออกแบบเองได้ในประเทศและทำได้ง่ายกว่าทหารเรือและทหารอากาศ มีบริษัทที่ทำได้ในเมืองไทย แล้วทำเอง พอเพียง

แต่ถ้าซื้อของนอกแล้วคุณสมบัติไม่ต่างจากที่ทำเอง..จะพอเพียงอย่างไร ไม่สมควร...

เท่าที่เห็นหน่วยทหารหลักๆก็ยังใช้ฮัมวี่ อยู่ครับ แต่รถ ฮัมวี่จูเนียร์ มีใช้ในหน่วยงานของ มหาดไทย ครับ มักจะเห็น อส.ใช้กัน แต่ยังไม่ค่อยจะเห็นที่เป็นหน่วยทหารหลักใช้ครับ(หรืออาจจะไม่เห็นเอง)

เห็นด้วยครับกับการนำมาใช้แทนฮัมวี่ เพราะมันใหญ่ เปลืองน้ำมันสุดๆ รู้สึกจะประมาณ 5 หรือ 6 โลลิตรนี่แหละ แต่ไม่สามารถป้องกันตัวเองอย่างที่เห็นๆกันอยู่ ใน พท.จริงๆเป็นถนนตามหมู่บ้าน ใช้รถเล็กน่าจะมีความคล่องตัวมากกว่า เนื่องจากถนนเล็กเส้นทางคดเคียว เจ้าฮัมวี่นี้มันเทอะทะจริงๆครับ ยิ่งมาวิ่งในตัวเมืองที่ถนนไม่ใหญ่นี้ คับซอยเลยครับ

ส่วนเจ้า REVA เนี่ยยังรู้ว่าจะเป็นอย่างไร แต่โดยส่วนตัวเห็นจากภาพแล้วคิดว่าน่าจะได้ดีตรงการป้องกันการโจมตีโดยอาวุธยิง กับทัศนวิสัยที่ดีกว่า เจ้าฮัมวี่ แต่ถ้าโดยวางกับระเบิด คงจะยากเท่าที่เห็นช่วงล่างจากภาพ แต่ยังหวังว่าการออกแบบจะเน้นให้ลดการสูญเสียของกำลังพลที่โดยสารไปด้วย

เอาฮัมวีมาโมใหม่ดีไหน เสริมเกราะป้องกันทั้งปืน จรวด RPG และป้องกันระบิด IED ได้ระดับหนึ่ง